Od pokoleń przyciągają wielkich malarzy – poczynając od XV wieku, poprzez bardziej malarski wymiar wieku XVIII rozwijany między innymi przez Ludwika Mar­teau, aż po dziś dzień. I choć pastele głównie kojarzymy z impresjonistami lub wybitnymi, polskimi XIX-wiecznymi artystami (jak Witkacy, Wyspiański, Wyczółkowski), warto zrobić przechadzkę po zaskakująco bogatej spuściźnie pastelowych dzieł. Niejednego zaskoczą realistyczne obrazy Jeana-Étienne’a Liotarda, portrety Kazimierza Modraszkiewicza, ekspresja Wojciecha Weissa czy malarskie niuanse Marka Andały. Zachęcam do tego, by zainspirować dzieci nową techniką plastyczną lub odczarować spowszedniałe narzędzia.

Potrafię znaleźć sprawcę! Brunatno-błękitne ślady na ścianie, dalej na balustradzie schodów, gdzieniegdzie na podłodze odciski w intensywnych kolorach. Klamka do łazienki umorusana także, to znak, że przynajmniej była wola umycia się. Powoli ciśnienie podskakuje, zaraz dorwę młodocianego artystę! Ale kiedy staję w drzwiach pracowni, zapominam o porządku, powietrze uchodzi ze mnie jak z balonika. Poranne, zimowe, leniwe słońce sączy się przez duże okno, słyszę przyciszone nucenie zagłuszane zamaszystymi pociągnięciami ręki na wielkim arkuszu szarego papieru. Podchodzę bliżej, pragnę zajrzeć zza pochylonego nad swą pracą ciałka. Zimowy pejzaż, biel rozszalała, zwierzęta skupione wokół paśnika. Córka odrywa się od pracy, widząc resztki zniecierpliwienia w moich oczach, mówi niewinnym głosem: „Czekam na śnieg – mam dość błota”.

Co by nie mówić: pastele suche brudzą, kruszą się i w tym ich urok. Szukając suchych pasteli na rynku w przystępnej cenie, pamiętajmy, że im mniej kruszące się, tym gorsze mają nasycenie kolorów. Wolę więc uczyć sprzątać po pracy, pocieszając się myślą, że artystyczny bałagan jest ciut szlachetniejszy niż ten zwykły. Kruchliwość pasteli możemy wykorzystać do rysowania powierzchni rozmytych – poprzez rozcieranie rozkruszonego pigmentu palcem, gąbką, wiszerem lub pędzlem. Aby utrwalić pracę, konieczne jest użycie fiksatywy, która scali i zabezpieczy rysunek przed przypadkowym rozcieraniem. Najbardziej przystępne cenowo i zapachowo werniksy do pasteli produkują firmy Koh-i-noor oraz Renesans.

Jesteśmy w trakcie zajęć z rysunku, dzieci próbują sił w technice suchych pasteli. Każdy podzielił za pomocą linii swój brystol na mniejsze prostokąty, aby poćwiczyć różne techniki, sposoby nakładania, krycia, gradientowania i łączenia pasteli. „Ale piękne kolory!” – słychać co chwilę wybuch zachwytu. „Ale pięknie się łączą! Jak wata cukrowa, jak zabarwiona mgła!”.