Często na potrzeby opowiedzenia o rysunku wprowadza się podział na rysunek z natury, z pamięci i z wyobraźni. Takie rozgraniczenie pomiędzy różniącymi się od siebie typami, czy raczej rodzajami rysunku, ułatwia opowiadanie o cechach i metodach rysowania. Z pewnością jest pomocne, kiedy mówimy o umiejętności rysunkowej, tworzeniu rysunków. Ale czy wprowadzając taki podział, nie tracimy czegoś ważnego z istoty procesu rysunkowego? Czy nie jest tak, że rysunek wykonywany z natury jest po części rysunkiem z wyobraźni, rysunek wykonywany z pamięci również posiłkuje się wyobraźnią, a rysunek z wyobraźni byłby nie do wykonania bez pamięci natury i doświadczeń rysunkowych zdobytych w wyniku rysowania właśnie na podstawie obserwacji natury? Nawet jeśli nie uprawialiśmy do tej pory rysunku, intuicyjnie czujemy, że być może rola wyobraźni w rysowaniu jest znacznie większa, niż mogliśmy do tej pory przypuszczać. Rysunek z natury uznawany jest często za odtwórczy, co ma swoje uzasadnienie w historii pojmowania sztuki, kiedy to niektórzy z teoretyków i badaczy definiowali sztukę jako wierne naśladowanie natury. Podobnie dziś odrodziła się moda na realistyczne rysunki i malarstwo wiernie naśladujące, odtwarzające niemal fotograficznie rzeczywistość, ścigające się techniką i warsztatem z fotografią cyfrową, bazujące na przemalowywaniu efektów plastycznych na podstawie fotografii. Ten nurt idzie z oczywistych względów w stronę konceptualizmu i specyficznej filozofii twórczości, aby uniknąć popadnięcia w czyste warsztatowe rzemiosło. My jednak nie wejdziemy głębiej w opisywanie współczesnego fotorealizmu, ponieważ interesuje nas bardziej, wskazany w pierwszych słowach, podział twórczości rysunkowej, a szczególnie to, co stanowi jeden z jej podstawowych składników.
Przedstawienie rzeczywistego obiektu, które może być rysunkiem lub na przykład fotografią, jest przez widza inaczej poznawane niż obiekt naturalny widziany w rzeczywistości.
Trzeba dostrzec, że każdy z trzech umownych rodzajów rysunku jest oparty o to, co możemy potocznie nazwać fantazją. Ona pozwala podczas rysunku z natury z pewnych rzeczy zrezygnować, aby podkreślić inne, wybrać te składowe kompozycji, na których zależy nam najbardziej i powinny dominować w rysunku, aby był ciekawy, wciągał widza, posiadał wyrazistą, łatwą do zapamiętania cechę, zachowując jednocześnie w pewnym stopniu realistyczny zapis widoku. Rysunek z pamięci dzięki fantazji może być wzbogacony o dodatkowe walory plastyczne, mieć „poprawioną”, lepszą od widzianej w naturze i zapamiętanej kompozycji widoku. Wreszcie rysunek z wyobraźni opiera się właściwie wyłącznie o fantazję, z niej czerpie swój temat, kompozycję, plastykę, dzięki niej ma szansę na powstanie.
Fantazja, rozumiana jako składowa naszej wyobraźni, nie podlega takiemu samemu pojmowaniu ani poznaniu jak przedmioty rzeczywiste czy ich rysunkowe obrazowania. Mamy z nią zazwyczaj problem, nie potrafimy jej w sobie odkryć.
