„ Pozwólmy młodym ludziom słuchać dobrej muzyki tak często, jak to tylko możliwe. Pozwólmy im od czasu do czasu studiować dzieła wielkich mistrzów, aż przyjmą część ich nauk i poznają ich styl” ¹.
Charlotte Mason

CHARLOTTE MASON (1842–1923) Była wybitną angielską edukatorką, której praca wywarła szeroki wpływ na podniesienie jakości edukacji. Jej pomysły, dające dzieciom bogaty start i wszechstronny rozwój, zmieniły pojęcie o edukacji i były z powodzeniem wprowadzane w domach oraz szkołach. Naczelne hasło – „Edukacja jest atmosferą, dyscypliną i życiem” – oznaczało, że środkami, których nauczyciel może użyć w procesie edukacji, jest naturalne środowisko życia dzieci, praca nad dobrymi nawykami oraz kontakt z żywymi ideami.

Studium Muzyki lub inaczej Studium Kompozytorów jest bardzo prostą i skuteczną formą kształcenia wrażliwości muzycznej. Muzyka jest dziedziną sztuki pełną piękna i inspiracji, dającą pokój i energię. „Zostaliśmy stworzeni dla piękna. Potrzebujemy go, tak jak nasze ciało potrzebuje pokarmu. Muzyka jest darem od Boga i wyraża część Jego charakteru. Muzyka jest językiem samym w sobie i dotyka nas jak żaden inny przedmiot”2.Emily Kiser (która prowadzi podcast edukacyjny w duchu modelu nauczania Charlotte Mason)

Charlotte Mason uważała kontakt z muzyką w różnych formach za konieczny i niezastąpiony. Każdy, niezależnie od tak zwanego talentu, był zachęcany do szkolenia ucha i wrażliwości muzycznej. „Mimo, że nie każde dziecko może stać się wielkim artystą, każde może być nauczone inteligentnej pochwały piękna muzyki. Jest niegodziwym wstydem zatrzaskiwanie drzwi do świata muzyki, która jest nieskończonym źródłem zachwytu i inspiracji, przed nosem dziecka, tylko dlatego, że uważamy, że jest pozbawione słuchu. Kiedy, być może, jego ucho nigdy nie było szkolone, albo ponieważ sądzimy, że nigdy nie będzie w stanie grać”3.

Mason zachęcała, żebyśmy korzystali z każdej szansy na słuchanie muzyki oraz dowiadywali się o imię twórcy. Dzięki temu wkrótce zorientujemy się, że każdy kompozytor ma coś do przekazania, czego nie da się wyrazić za pomocą słów. Musimy tylko odpowiednio wytrenować nasze ucho, żeby taki komunikat usłyszeć. Pięknym nawykiem jest regularne słuchanie muzyki przy codziennych czynnościach, a wyznaczenie osobnego czasu na pełne skupienia słuchanie jest nieocenione. Dzięki cotygodniowej, krótkiej, 10-minutowej lekcji będziemy w stanie rozróżnić i rozpoznać muzykę studiowanego kompozytora. Po wysłuchaniu utworu, możemy pozostać w ciszy, być może wtedy dzieci same zaczną opowiadać. Możemy też próbować wspólnie odpowiadać na któreś z poniższych pytań:

• Jak się czułeś słuchając tej muzyki?

• Czy chciałbyś zatańczyć to, co usłyszałeś?

• Jak myślisz, jakie emocje i uczucia chciał wyrazić kompozytor?

• Czy coś widzisz, czujesz, smakujesz, kiedy zamykasz oczy i słuchasz tej muzyki?

• Jak myślisz, jaką historię opowiada ta muzyka?

• Czy słyszysz powtarzające się części, motywy czy głosy instrumentów?

• Jakie instrumenty grające w tym utworze słyszysz?

• Czy ten utwór jest szybki czy wolny, głośny czy cichy?

• Czy podoba ci się ten utwór? Dlaczego? Dlaczego nie?

• Czy ten utwór przypomina ci jakiś inny, który już słyszałeś?

• Czy możesz zagrać rolę kompozytora lub muzyków w tym utworze?

• Czy możesz naszkicować ten utwór?

Studium Kompozytorów możemy wspaniale połączyć z nauką historii. Słuchając muzyki z danej epoki, będzie nam łatwiej zrozumieć rzeczywistość i realia życia ludzi z dawnych czasów. Omawiając powstanie listopadowe i słuchając Etiudy Rewolucyjnej , możemy razem z Chopinem przeżywać klęską zrywu niepodległościowego Polaków z 1830 roku. A może uda nam się usłyszeć wykonanie tego utworu na żywo?

Słuchając muzyki, niekoniecznie musimy drobiazgowo wchodzić w szczegóły życia artysty. Wystarczy, żeby dzieci zachwyciły się muzyką. Czytanie fragmentów biografii czy opowieści z życia kompozytora, pomoże nam jednak lepiej się z nim zaprzyjaźnić. Czy nie przyjemniej jest słuchać mazurków, nokturnów czy polonezów, kiedy wiemy, że skomponował je Frycek, który był wielkim dowcipnisiem i rysował w szkole karykatury swoich kolegów i nauczycieli, albo wydawał w czasie wakacji „Kurier Szafarski”, ku uciesze swoich bliskich pozostających w Warszawie?

Wspólne czytanie biografii kompozytora, może być bardzo ubogacającą częścią studium muzyki. Każda biografia daje nam kolejnego przyjaciela, z którym formujemy relację. Być może w domowej biblioteczce znajdzie się kilka ciekawych literacko książek, które możemy wykorzystać jako wprowadzenie do lekcji o wybranym kompozytorze – użyjcie ich. Nam szczególnie przypadło do gustu kilka żywych książek o kompozytorach:

1. Fryckowe lato Teodor Goździkiewicz

2. Moja babcia kocha Chopina Anna Czerwińska-Rydel

3. Jaśnie Pan Pichon Anna Czerwińska-Rydel

4. Królik i Chopin Miguel Sousa Tavares

5. Fryderyk Chopin i jego świat Eliza Piotrowska

6. Nazywam się Fryderyk Chopin Aleksandra Zgorzelska

7. Moniuszko oczami dzieci Agata Jaworska

8. Mozart oczami dzieci Agata Jaworska

9. W to mi graj. Bajki muzyczne Justyna Bednarek

10. Bach, Beethoven i inne chłopaki, czyli historia muzyki wyłożona wreszcie jak należy David W. Barber