Około 7. roku życia dzieci zaczynają poważną przygodę z edukacją, uczą się czytać, liczyć i pisać. Naturalna ciekawość i chęć zdobywania wiedzy oraz nowych umiejętności bardzo sprzyja nabywaniu umiejętności szkolnych. Każde dziecko w swoim tempie osiąga sprawności w każdym z obszarów rozwoju, jednak niektóre z nich mogą mieć kłopot ze stawianymi im wymaganiami. W klasach I-III zwykle zaczynają się ujawniać trudności dyslektyczne, które – niezaopiekowane – mogą sprawić, że edukacja staje się dla dziecka drogą przez mękę i wywołuje frustrację. A przecież powinno być zupełnie odwrotnie, powinna ona przynosić radość z uczenia się umiejętności dających przecież coraz więcej samodzielności (bo czytanie, liczenie i pisanie poszerza możliwości).

W tym czasie warto uważniej przyjrzeć się postępom dziecka, gdyż zadaniem dorosłych jest rozpoznawać i pomagać, gdy coś jest zbyt trudne. Rodzice często zaczynają wtedy wprowadzać różne metody, które mają na zadanie zlikwidowanie trudności, przeradza się to często w długie godziny ślęczenia nad zeszytami i przepisywanie w domu notatek z lekcji (żeby było ładnie), zachęcanie do czytania, odpytywanie z reguł ortograficznych. Niestety czasem te wysiłki owocują głównie trudnymi emocjami, jak frustracja, zniechęcenie, zrażenie do nauki – i to po obu stronach.

Jeśli trudności nie ustępują, mimo że dziecko skończyło już pierwszą klasę, to jest ten moment, żeby wziąć głęboki oddech i zastanowić się, skąd biorą się te kłopoty. To, co rodzica i nauczyciela powinno zaniepokoić w funkcjonowaniu dziecka, można zaobserwować w kilku sferach, nie tylko dotyczących samej nauki. Poniżej przedstawiam obszary rozwoju dziecka, które warto prześledzić. Mogą one bowiem świadczyć o tym, że dziecko ma trudności dyslektyczne i pod tym względem potrzebuje wsparcia lub odpuszczenia mu niektórych wymagań.

Motoryka duża – czyli sprawność ruchowa całego ciała

Jeśli dziecko ma trudności z nauczeniem się jazdy na wrotkach, rowerze, łyżwach i innych sprzętach wymagających utrzymania równowagi i koordynacji, z trudem uczy się układów tanecznych, niechętnie bierze udział w zajęciach sportowych (gimnastycznych i drużynowych), świadczy to o nieprawidłowości w rozwoju motoryki dużej.

Motoryka mała – czyli sprawność ruchowa w obrębie rąk i dłoni

Dziecko, u którego motoryka mała rozwija się nieprawidłowo, z trudem radzi sobie z wykonywaniem precyzyjnych czynności jak sklejanie, rzucanie i chwytanie, niechętnie rysuje, a jego prace są zwykle mało estetyczne.

Funkcje słuchowo-językowe

Rodzica lub nauczyciela powinno zaniepokoić, jeśli dziecko przekręca wyrazy podczas mówienia i pisania, wypowiada się niepoprawnie gramatycznie, myli się, określając przedmioty w przestrzeni (na przykład: za/przed, nad/pod), z trudem rozróżnia głoski podobne do siebie w brzmieniu (jak z-s, b-p), zapisuje słowa fonetycznie (czyli tak, jak słyszy), niepoprawnie dzieli wyrazy na głoski i sylaby, myli i gubi literki.

Funkcje wzrokowo-przestrzenne

Dziecko, u którego te funkcje rozwijają się nieprawidłowo, będzie miało trudności z układaniem puzzli, graficznym przedstawieniem wyników (rysowaniem wykresów, rysunków geometrycznych), analizowaniem map, dostrzeganiem różnic między obrazkami i podobnymi wyrazami podczas czytania, może też mylić głoski „lustrzane” (p-b, d-b, g-b).

Orientacja w przestrzeni i we własnym ciele

Zwróćmy uwagę, czy dziecko często popełnia błędy podczas wskazywania lewej i prawej strony, niepoprawnie wskazuje części własnego ciała (lewe oko, prawe ucho), z trudem wskazuje strony u osoby siedzącej naprzeciwko, niepoprawnie określa położenie przedmiotów względem samego siebie („na prawo ode mnie leży długopis”). Dziecko po klasie trzeciej powinno poprawnie określać wzajemne położenie trzech przedmiotów.

Orientacja w czasie

Nieprawidłowości w tym obszarze mogą objawiać się trudnością w zapamiętywaniu bieżących dat i terminów, problemami w opisywaniu chronologii wydarzeń (co było wcześniej, co później) oraz w zapamiętywaniu dat historycznych.

Dzieci z dysleksją odróżniają się od pozostałych rówieśników w zakresie umiejętności szkolnych. Widać to zwłaszcza na przykładzie czytania. Charakterystyczne trudności to:

• wolne tempo czytania,