Z poprzednich artykułów wiemy już, że Charlotte Mason w edukacji posługiwała się żywymi książkami i używała narzędzia zwanego narracją. Przyglądaliśmy się też niektórym przedmiotom, które stanowiły składniki tak zwanej „uczty” edukacyjnej, takie jak Studium Obrazu, Rękodzieło, Historia i Geografia. Jest to tylko niewielki wycinek proponowanych przez Mason zagadnień, które krok po kroku będziemy poznawać.
Dziś chciałabym zaprosić do przyjrzenia się ogólnym zasadom, którymi kierowała się Charlotte Mason w edukacji dzieci. Zostały one przedstawione w serii książek pt.: Edukacja w domu , Rodzice i dzieci , Edukacja szkolna , My , Formacja charakteru , W kierunku filozofii edukacji . Te zasady – którymi powinniśmy się kierować, kiedy towarzyszymy naszym dzieciom w ich rozwoju i edukacji – są kluczowe do zrozumienia metody Charlotte Mason.
Brandy Vancel w webinarze „Charlotte Mason 20 Principles of Education” (afterthoughtsblog.net) bardzo przejrzyście wyjaśnia główne myśli Mason, które postaram się przybliżyć.
Dziecko
Zasada 1 – Dziecko jest osobą
W epoce wiktoriańskiej dzieci nie były postrzegane jako osoby. Obecnie takie myślenie wydaje się absurdalne. Większość ludzi zgadza się z tym, że dziecko to osoba mająca swoje indywidualne przeżycia, poglądy, marzenia i samodzielnie funkcjonujący umysł. Czy jednak w każdej sytuacji zwracamy się do naszego dziecka z równą uprzejmością, jak do naszych sąsiadów, przyjaciół czy szefa?
U Charlotte Mason nie ma jednych zasad, które działają tylko w przypadku dzieci, a drugich – dla osób dorosłych. Dziecko jest osobą, więc edukatorka stawia pytania: Jak dana osoba najlepiej się uczy? Jak najlepiej powinien być traktowany ten konkretny człowiek?
Zasada 2 – Dzieci rodzą się z możliwościami
W XIX wieku uważano, że dzieci mają genetycznie zdeterminowany charakter. Jeśli ktokolwiek z rodziny był złodziejem, wierzono, że dziecko też będzie złodziejem. I w tym przypadku Charlotte Mason wyprzedzała swoje czasy. Mówiła, że dzieci nie rodzą się ani dobre, ani złe, ale otwarte na dobro albo na zło – rodzą się z „możliwościami”, a edukacja to narzędzie, które ma pomóc kształtować charakter dziecka. Edukacja ma umożliwić dzieciom rozwój. Czy nie jest prawdą, że to, co czytamy, z kim się spotykamy, kształtuje nasz charakter?
Autorytet
Zasada 3 – Autorytet i posłuszeństwo
Charlotte Mason mówiła, że autorytet i posłuszeństwo są naturalne, niezbędne i fundamentalne. Obecnie często spotykamy się z odrzuceniem zarówno jednego, jak i drugiego. Rodzice często nie wiedzą, jak utrzymać autorytet w oczach dziecka, i nie są przekonani, że ich autorytet jest naturalny. Tymczasem brak takiego autorytetu i oczekiwanie, żeby dziecko podejmowało za nas, rodziców, decyzje, prowadzi na manowce. Dziecko naturalnie podlega autorytetowi swoich rodziców bądź opiekunów, uczy się, żeby kiedyś samemu móc stanąć w pozycji autorytetu.